ابوالحسن نجفی (زاده 1308 در نجف)، زبان‌شناس و مترجم ایرانی است. او عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و دبیری مجله ادبیات تطبیقی را بر عهده دارد. عمده فعالیت‌های ادبی و علمی او در حوزه ترجمه متون ادبی، ویرایش، زبان‌شناسی و وزن شعر فارسی است. او یکی از دقیق‌ترین دایره‌ها برای طبقه‌بندی وزن شعر فارسی را تدوین کرده که به دایره نجفی معروف است.
زندگی
او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در اصفهان گذراند و در سال 1326 در رشته ادبی دیپلم گرفت. از جمله معلمان او در دوران دبیرستان، جعفر آل‌ابراهیم بود که کلاس‌هایش بر نجفی بسیار تأثیر گذاشت. سپس برای ادامه تحصیل به تهران آمد و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته زبان فرانسه مشغول به تحصیل شد. در دوران دانشگاه، از استادانی مثل پرویز ناتل خانلری، فاطمه سیاح و موسی بروخیم تأثیر پذیرفت. او به دلایلی دو سال ترک تحصیل کرد و در سال 1332 با ارائه رساله‌ای به زبان فرانسه درباره صادق هدایت فارغ‌التحصیل شد.
نجفی پس از فارغ‌التحصیلی، به عنوان دبیر دبیرستان‌های اصفهان مشغول به کار شد. در همان سال‌ها همراه با عبدالحسین آل رسول و احمد عظیمی، انتشارات نیل را در تهران پایه‌گذاری کرد. کار این انتشارات با انتشار کتاب ساده‌دل از ولتر با ترجمه محمد قاضی آغاز شد.
در سال 1338 برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و تحصیلات خود را تا مقطع فوق‌لیسانس در رشته زبان‌شناسی در دانشگاه سوربن پاریس ادامه داد. در دوران تحصیل، از کلاس‌های آندره مارتینه بهره برد. پس از بازگشت به ایران، تا سال 1349 در گروه ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان به تدریس مشغول بود. در مهرماه سال 1349، به تهران آمد و کار در مؤسسه فرانکلین را آغاز کرد. در همین حال، به عنوان استاد مدعو در گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران تدریس می‌کرد. از سال 1355 تا 1357، در کار سرپرستی، تنظیم و ویرایش متون برای دانشگاه آزاد ایران شرکت داشت و در همین زمان کتاب مبانی زبان‌شناسی را تألیف کرد.
پس از انقلاب، به مرکز نشر دانشگاهی رفت و با نصرالله پورجوادی همکاری داشت که این همکاری تا سال 1382 ادامه داشت. در سال 1362، بنا به حکم وزارت علوم، در گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی مشغول به کار شد و تا سال 1366 کار تدریس در این دانشگاه را ادامه داد.
او هم‌اکنون عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و به صورت منظم در جلسات فرهنگستان حضور می‌یابد.
کتاب‌شناسی
تألیف
* مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی (1358)
* وظیفه? ادبیات، 1356
* غلط ننویسیم (فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی) (نشر دانشگاهی، 1366)
* فرهنگ فارسی عامیانه (انتشارات نیلوفر، 1378)
ترجمه
* شازده کوچولو (نیلوفر، 1379، پس از ترجمه‌های محمد قاضی و احمد شاملو)
* شیطان و خدا، ژان پل سارتر، (نمایشنامه)
* گوشه‌نشینان آلتونا،
* ضد خاطرات (از آندره مالرو)
* خانواده تیبو (از روژه مارتن دوگار)
* بیست و یک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه، انتشارات نیلوفر
* بچه‌های کوچک قرن، کریستیان روشفور (ترجمه)، 1344
* شنبه و یکشنبه در کنار دریا، روبر مرل (ترجمه)، 1346
* کالیگولا، آلبر کامو (ترجمه)، 1346
* ادبیات چیست؟، ژان پل سارْتْر (ترجمه)، 1348
* استادکاران، آرتور آدامُف (ترجمه)، 1349
* همان طور که بوده‌ایم، آرتور آدامُف (ترجمه)، 1349
* پرندگان می‌روند در پرو می‌میرند، رومن گاری (ترجمه)، 1352
* ژان پل سارْتْر، هِنری پیر (ترجمه)، 1356
* درباره? نمایش، ژان پل سارْتْر (ترجمه)، 1357
* نژاد و تاریخ، کلود لوی استروس (ترجمه)، 1358
* نویسندگان معاصر فرانسه (برگزیده? داستان‌های کوتاه)، 1366
* وعده‌گاه شیر بلفور (مجموعه? داستان)، ژیل پرو (ترجمه)، 1374
* عیش و نیستی، تیری مونیه (ترجمه)، 1379
* گم‌گشته، ژیل پرو (ترجمه)، 1387
